On the Suffix /–(y)AnçA(y/ğ)i/ in Artvin and Ahıska Dialects

Artvin’den Ahıska’ya uzanan çizgide yer alan ağız bölgesi, her ne kadar Anadolu ağızlarının doğu grubu içinde değerlendirilmekteyse de barındırdığı Oğuzca dışı dil unsurlarıyla bu ağızlardan ayrılmaktadır. Bu makalede ele alınıp incelenen /–(y)Ança(y/ğ)i/ biçimbirimi bahsedilen unsurlardan birini teşkil etmektedir. Çalışmamızda biçimbirimin evvela tarihî ve çağdaş Türk lehçeleri yayılımı alınmış, sonra yapısı işlevleri üzerinde durulmuştur. aynısı veya benzerlerinin lehçelerden Kıpçak, Harezm Çağatay Türkçelerinde; ise Kazan Tatar, Karaçay-Malkar, Kumuk, Nogay, Kazak, Karakalpak, Kırgız, Özbek, Türkmen Yeni Uygur Türkçelerinde kullanıldığı tespit edilmiştir. Artvin-Ahıska ağızları hariç ölçünlü Türkiye Türkçesi ağızlarında, Irak, Suriye, Gagauz Azerbaycan metinlerinde belirlenememiştir. Ancak az sayıda örnekte Gürcistan-Borçalı Terekeme-Karapapah ile Güney ağızlarında ağızlarıyla paralel bir biçim kullanımla aldığı görülmüştür. Türkçesindeki varlığını, Türkçesinin tesiriyle açıklamak Oğuz lehçelerinde ortak unsur olmadığını iddia etmek doğru olacaktır. Dolayısıyla biçimbiriminin Artvin, Ahıska Borçalı Terekeme-Karapapak ağızlarındaki kullanımının ancak bölgedeki yerleşimleriyle izah edilmesi mümkün görülmektedir.